Η υποχθόνια γοητεία των συλλογικών τύψεων (του Γιάννη Βαρουφάκη)

Σε πρόσφατη πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση, οι Ευρωπαίοι πολίτες ερωτήθηκαν αν, κατά τη γνώμη τους, για την κρίση του 2008 ευθύνεται το ότι ο μέσος Ευρωπαίος κατανάλωνε περισσότερα απ' όσα παρήγαγε (το «μαζί τα φάγαμε» του κ. Πάγκαλου σε πανευρωπαϊκή έκδοση). Κατόπιν ερωτήθηκαν αν πιστεύουν ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα ευθύνεται για την ύφεση που πλήττει σήμερα, πέντε χρόνια μετά το 2008, την ευρωπαϊκή οικονομία. Τέλος, τους ζητήθηκε να επιλέξουν μεταξύ συνέχισης της λιτότητας ή μιας πολιτικής αυξημένων δημόσιων δαπανών. Και στα τρία ερωτήματα, στην πλειονότητά τους οι Ευρωπαίοι απάντησαν θετικά. Με άλλα λόγια, η «κοινή γνώμη» της Ευρώπης κρίνει (α) ότι για την κρίση φταίγαμε λίγο-πολύ όλοι, (β) ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα βαθαίνει την κρίση και μεγεθύνει το κοινωνικό κόστος και, τέλος, (γ) ότι χρειαζόμαστε κι άλλη τέτοια «καθαρτική» τιμωρία.

Φανταστείτε ότι στη μεσαιωνική Ευρώπη υπήρχαν εταιρείες δημοσκοπήσεων και πως έθεσαν, εν μέσω Μεγάλης Πανώλης, το εξής ερώτημα στους Ευρωπαίους: «Πιστεύετε ότι για την πανούκλα που μας θερίζει φταίμε εμείς και η αμαρτωλή μας ζωή;», «Νομίζετε ότι μας αξίζει ή όχι η τρομερή αυτή αρρώστια;», «Κρίνετε ότι είναι δίκαιο και πρέπον να τιμωρούμαστε από τον Θεό με αυτό τον τρόπο για καιρό ακόμα;». Οι ιστορικές πηγές φαίνεται να δείχνουν πως η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων θα απαντούσε καταφατικά και στα τρία ερωτήματα. Άλλωστε, τόσο ο Απόστολος Παύλος όσο και ο Άγιος Αυγουστίνος είχαν καλλιεργήσει με μεγάλη επιτυχία το σύνδρομο μαζικών τύψεων που βασιζόταν στο προπατορικό αμάρτημα και το οποίο προσέδωσε γιγάντια εξουσία στην οργανωμένη Εκκλησία (ιδίως την παπική) πάνω στους λαούς της Ευρώπης. Διαβάζοντας τα ημερολόγια, τα φυλλάδια, τους λόγους των λογίων της εποχής, είναι ξεκάθαρο ότι το μεσαιωνικό κατεστημένο διέδιδε ακατάσχετα, και επιτυχώς, την άποψη πως η δυστυχία που απλόχερα μοίραζε το βακτήριο της πανώλης ήταν θέλημα Θεού και δίκαιη τιμωρία εκατομμυρίων αμαρτωλών.

Κάτι αντίστοιχο μας λένε οι ψυχολόγοι ότι ισχύει με τα θύματα βιασμού και ενδοσυζυγικής κακοποίησης. Όσο και να τους εξηγούν ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη γι' αυτό που τους συνέβη, ότι η ευθύνη ανήκει ακέραια στον θύτη, στο βάθος της ψυχής τους, ακόμα κι αν γνωρίζουν τι συνέβη, νιώθουν τύψεις που συνθλίβουν τον ψυχισμό τους. Μένουν άγρυπνες τις νύχτες διερωτώμενες τι λάθος έκαναν, αν φταίνε εκείνες που φόρεσαν ένα πιο αποκαλυπτικό «απ' όσο έπρεπε» φόρεμα, που δεν ετοίμασαν το δείπνο του συζύγου «όπως έπρεπε», που δεν υποτάχθηκαν με μεγαλύτερη ετοιμότητα στις ορέξεις του θύτη. Και εδώ οι τύψεις αποκρύπτουν την αλήθεια, επιβεβαιώνοντας αυτό που είχε πει ο μεγάλος στοχαστής Nicolas de Condorcet, ότι το μυστικό της εξουσίας δεν βρίσκεται στο μυαλό του εξουσιαστή αλλά του εξουσιαζόμενου.

Η μόνη διαφορά με την περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης είναι ότι, αντίθετα με τα θύματα ατομικής βίας, η παραγωγή τύψεων προέκυψε, όπως και τώρα, σε «βιομηχανικό» επίπεδο, μαζικά, πλημμυρίζοντας μάζες ανθρώπων με τύψεις που αποκρύπτουν τι πραγματικά συνέβη.

Πάνω απ' όλα, για τέτοιου είδους συναισθηματικές κλίσεις προς το αυτομαστίγωμα ευθύνεται η ισοπεδωτική τάση προς τη γενίκευση και την εξεύρεση εξιλαστήριων θυμάτων. Την περίοδο που η Μεγάλη Πανώλη σκότωνε το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού εκτελέστηκαν χιλιάδες Εβραίοι, Ρομά, ταξιδιώτες, ανύπαντρες γυναίκες, σπανοί, λόγιοι κ.λπ. Όσο φως έριξαν στα αίτια της πανούκλας κατά τον 14ο αιώνα οι μισανθρωπικές θεωρίες που οδήγησαν σε εκείνα τα στυγερά εγκλήματα κατά των εξιλαστήριων θυμάτων, τόσο φως ρίχνουν σήμερα στα αίτια της κρίσης του ευρώ οι εικασίες ότι για την κατάσταση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη φταίνε οι τεμπέληδες της Μεσογείου.

Στην Ιρλανδία, στην πλειονότητά τους οι άνθρωποι του μεροκάματου έχουν πειστεί ότι είναι υπεύθυνοι για τις ζημίες των τραπεζιτών τους και πως έχουν ιερή υποχρέωση να συνθλιβούν οι ίδιοι ώστε να αποπληρωθούν τα χρέη των τραπεζιτών τους σε άλλους (ως επί το πλείστον Γερμανούς) τραπεζίτες – παρόλο που όταν οι ίδιοι τραπεζίτες κέρδιζαν αμύθητα ποσά, ούτε που σκέφτηκαν ποτέ να τα μοιραστούν με τους Ιρλανδούς μεροκαματιάρηδες πελάτες τους. Κάτι αντίστοιχο παρατήρησα στις ΗΠΑ: φτωχοί άνθρωποι που καταστράφηκαν οικονομικά (αυτοί και οι οικογένειές τους), όταν αρρώστησαν χωρίς να έχουν ασφάλεια υγείας, τίθενται στην πλειονότητά τους εναντίον της ίδρυσης κρατικής πρόνοιας για την υγεία. Κι όταν τους ρωτώ γιατί, μου απαντούν ότι τους «άξιζε» η τιμωρία.

Το να είναι έτοιμος κάποιος να κοιτάξει την αλήθεια στα μάτια και να παραδεχτεί ότι έσφαλε και πως του άξιζε η τιμωρία η οποία ακολούθησε είναι έντιμο, συγκινητικό και ενάρετο. Αν, για παράδειγμα, έπραττε κάτι τέτοιο ένας τραπεζίτης της Wall Street, θα τον χειροκροτούσα. Το ίδιο και με τους σχεδιαστές της Ευρωζώνης, που δημιούργησαν μια νομισματική ένωση η οποία δεν είχε τη δυνατότητα να αντέξει τον παγκόσμιο οικονομικό σεισμό του 2008 (και την οποία είναι απαραίτητο να επανασχεδιάσουμε υπό το βάρος της κρίσης).

Το να αποδεχτεί όμως ευθύνες που δεν έχει και να συναινέσει σε τιμωρία που δεν του έπρεπε αποτελεί το άκρον άωτον της δουλικότητας. Τον εναγκαλισμό με το ψέμα. Την υποταγή σε προκαταλήψεις εναντίον της αλήθειας. Κανείς δεν διαφωνεί ότι στην Πομπηία συνέβαιναν σκάνδαλα, κυβερνούσε ένα φαύλο καθεστώς, γινόντουσαν εγκλήματα από τους ισχυρούς εναντίον ανίσχυρων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι αμαρτίες της κοινωνίας εκείνης ευθύνονται για (ή εξηγούν) τη λάβα που κατέκαψε όλους. Το ίδιο ισχύει και με τη δική μας κρίση. Η ελληνική κοινωνία ήταν, και παραμένει, βαθιά βουτηγμένη στη διαφθορά, αθεράπευτα δεσμευμένη με ένα φαύλο κράτος, εξαρτώμενη από έναν εξίσου φαύλο ιδιωτικό τομέα. Όμως, τίποτε από όλα αυτά δεν εξηγεί το βάθος και τη διάρκεια της κρίσης που περνάει η χώρα. Όπως και στην περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης, η εξήγηση της τραγωδίας απαιτεί ψυχρή αναλυτική έρευνα που για να αποδώσει απαιτείται να αποφύγουμε την αυτομαστίγωση και τις συλλογικές τύψεις.

Πηγή http://www.lifo.gr/

Σε πρόσφατη πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση, οι Ευρωπαίοι πολίτες ερωτήθηκαν αν, κατά τη γνώμη τους, για την κρίση του 2008 ευθύνεται το ότι ο μέσος Ευρωπαίος κατανάλωνε περισσότερα απ' όσα παρήγαγε (το «μαζί τα φάγαμε» του κ. Πάγκαλου σε πανευρωπαϊκή έκδοση). Κατόπιν ερωτήθηκαν αν πιστεύουν ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα ευθύνεται για την ύφεση που πλήττει σήμερα, πέντε χρόνια μετά το 2008, την ευρωπαϊκή οικονομία. Τέλος, τους ζητήθηκε να επιλέξουν μεταξύ συνέχισης της λιτότητας ή μιας πολιτικής αυξημένων δημόσιων δαπανών. Και στα τρία ερωτήματα, στην πλειονότητά τους οι Ευρωπαίοι απάντησαν θετικά. Με άλλα λόγια, η «κοινή γνώμη» της Ευρώπης κρίνει (α) ότι για την κρίση φταίγαμε λίγο-πολύ όλοι, (β) ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα βαθαίνει την κρίση και μεγεθύνει το κοινωνικό κόστος και, τέλος, (γ) ότι χρειαζόμαστε κι άλλη τέτοια «καθαρτική» τιμωρία. Φανταστείτε ότι στη μεσαιωνική Ευρώπη υπήρχαν εταιρείες δημοσκοπήσεων και πως έθεσαν, εν μέσω Μεγάλης Πανώλης, το εξής ερώτημα στους Ευρωπαίους: «Πιστεύετε ότι για την πανούκλα που μας θερίζει φταίμε εμείς και η αμαρτωλή μας ζωή;», «Νομίζετε ότι μας αξίζει ή όχι η τρομερή αυτή αρρώστια;», «Κρίνετε ότι είναι δίκαιο και πρέπον να τιμωρούμαστε από τον Θεό με αυτό τον τρόπο για καιρό ακόμα;». Οι ιστορικές πηγές φαίνεται να δείχνουν πως η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων θα απαντούσε καταφατικά και στα τρία ερωτήματα. Άλλωστε, τόσο ο Απόστολος Παύλος όσο και ο Άγιος Αυγουστίνος είχαν καλλιεργήσει με μεγάλη επιτυχία το σύνδρομο μαζικών τύψεων που βασιζόταν στο προπατορικό αμάρτημα και το οποίο προσέδωσε γιγάντια εξουσία στην οργανωμένη Εκκλησία (ιδίως την παπική) πάνω στους λαούς της Ευρώπης. Διαβάζοντας τα ημερολόγια, τα φυλλάδια, τους λόγους των λογίων της εποχής, είναι ξεκάθαρο ότι το μεσαιωνικό κατεστημένο διέδιδε ακατάσχετα, και επιτυχώς, την άποψη πως η δυστυχία που απλόχερα μοίραζε το βακτήριο της πανώλης ήταν θέλημα Θεού και δίκαιη τιμωρία εκατομμυρίων αμαρτωλών. Κάτι αντίστοιχο μας λένε οι ψυχολόγοι ότι ισχύει με τα θύματα βιασμού και ενδοσυζυγικής κακοποίησης. Όσο και να τους εξηγούν ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη γι' αυτό που τους συνέβη, ότι η ευθύνη ανήκει ακέραια στον θύτη, στο βάθος της ψυχής τους, ακόμα κι αν γνωρίζουν τι συνέβη, νιώθουν τύψεις που συνθλίβουν τον ψυχισμό τους. Μένουν άγρυπνες τις νύχτες διερωτώμενες τι λάθος έκαναν, αν φταίνε εκείνες που φόρεσαν ένα πιο αποκαλυπτικό «απ' όσο έπρεπε» φόρεμα, που δεν ετοίμασαν το δείπνο του συζύγου «όπως έπρεπε», που δεν υποτάχθηκαν με μεγαλύτερη ετοιμότητα στις ορέξεις του θύτη. Και εδώ οι τύψεις αποκρύπτουν την αλήθεια, επιβεβαιώνοντας αυτό που είχε πει ο μεγάλος στοχαστής Nicolas de Condorcet, ότι το μυστικό της εξουσίας δεν βρίσκεται στο μυαλό του εξουσιαστή αλλά του εξουσιαζόμενου. Η μόνη διαφορά με την περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης είναι ότι, αντίθετα με τα θύματα ατομικής βίας, η παραγωγή τύψεων προέκυψε, όπως και τώρα, σε «βιομηχανικό» επίπεδο, μαζικά, πλημμυρίζοντας μάζες ανθρώπων με τύψεις που αποκρύπτουν τι πραγματικά συνέβη. Πάνω απ' όλα, για τέτοιου είδους συναισθηματικές κλίσεις προς το αυτομαστίγωμα ευθύνεται η ισοπεδωτική τάση προς τη γενίκευση και την εξεύρεση εξιλαστήριων θυμάτων. Την περίοδο που η Μεγάλη Πανώλη σκότωνε το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού εκτελέστηκαν χιλιάδες Εβραίοι, Ρομά, ταξιδιώτες, ανύπαντρες γυναίκες, σπανοί, λόγιοι κ.λπ. Όσο φως έριξαν στα αίτια της πανούκλας κατά τον 14ο αιώνα οι μισανθρωπικές θεωρίες που οδήγησαν σε εκείνα τα στυγερά εγκλήματα κατά των εξιλαστήριων θυμάτων, τόσο φως ρίχνουν σήμερα στα αίτια της κρίσης του ευρώ οι εικασίες ότι για την κατάσταση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη φταίνε οι τεμπέληδες της Μεσογείου. Στην Ιρλανδία, στην πλειονότητά τους οι άνθρωποι του μεροκάματου έχουν πειστεί ότι είναι υπεύθυνοι για τις ζημίες των τραπεζιτών τους και πως έχουν ιερή υποχρέωση να συνθλιβούν οι ίδιοι ώστε να αποπληρωθούν τα χρέη των τραπεζιτών τους σε άλλους (ως επί το πλείστον Γερμανούς) τραπεζίτες – παρόλο που όταν οι ίδιοι τραπεζίτες κέρδιζαν αμύθητα ποσά, ούτε που σκέφτηκαν ποτέ να τα μοιραστούν με τους Ιρλανδούς μεροκαματιάρηδες πελάτες τους. Κάτι αντίστοιχο παρατήρησα στις ΗΠΑ: φτωχοί άνθρωποι που καταστράφηκαν οικονομικά (αυτοί και οι οικογένειές τους), όταν αρρώστησαν χωρίς να έχουν ασφάλεια υγείας, τίθενται στην πλειονότητά τους εναντίον της ίδρυσης κρατικής πρόνοιας για την υγεία. Κι όταν τους ρωτώ γιατί, μου απαντούν ότι τους «άξιζε» η τιμωρία. Magnify Image Εικονογράφηση: David Shrigley Το να είναι έτοιμος κάποιος να κοιτάξει την αλήθεια στα μάτια και να παραδεχτεί ότι έσφαλε και πως του άξιζε η τιμωρία η οποία ακολούθησε είναι έντιμο, συγκινητικό και ενάρετο. Αν, για παράδειγμα, έπραττε κάτι τέτοιο ένας τραπεζίτης της Wall Street, θα τον χειροκροτούσα. Το ίδιο και με τους σχεδιαστές της Ευρωζώνης, που δημιούργησαν μια νομισματική ένωση η οποία δεν είχε τη δυνατότητα να αντέξει τον παγκόσμιο οικονομικό σεισμό του 2008 (και την οποία είναι απαραίτητο να επανασχεδιάσουμε υπό το βάρος της κρίσης). Το να αποδεχτεί όμως ευθύνες που δεν έχει και να συναινέσει σε τιμωρία που δεν του έπρεπε αποτελεί το άκρον άωτον της δουλικότητας. Τον εναγκαλισμό με το ψέμα. Την υποταγή σε προκαταλήψεις εναντίον της αλήθειας. Κανείς δεν διαφωνεί ότι στην Πομπηία συνέβαιναν σκάνδαλα, κυβερνούσε ένα φαύλο καθεστώς, γινόντουσαν εγκλήματα από τους ισχυρούς εναντίον ανίσχυρων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι αμαρτίες της κοινωνίας εκείνης ευθύνονται για (ή εξηγούν) τη λάβα που κατέκαψε όλους. Το ίδιο ισχύει και με τη δική μας κρίση. Η ελληνική κοινωνία ήταν, και παραμένει, βαθιά βουτηγμένη στη διαφθορά, αθεράπευτα δεσμευμένη με ένα φαύλο κράτος, εξαρτώμενη από έναν εξίσου φαύλο ιδιωτικό τομέα. Όμως, τίποτε από όλα αυτά δεν εξηγεί το βάθος και τη διάρκεια της κρίσης που περνάει η χώρα. Όπως και στην περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης, η εξήγηση της τραγωδίας απαιτεί ψυχρή αναλυτική έρευνα που για να αποδώσει απαιτείται να αποφύγουμε την αυτομαστίγωση και τις συλλογικές τύψεις. Πηγή: www.lifo.gr

Σε πρόσφατη πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση, οι Ευρωπαίοι πολίτες ερωτήθηκαν αν, κατά τη γνώμη τους, για την κρίση του 2008 ευθύνεται το ότι ο μέσος Ευρωπαίος κατανάλωνε περισσότερα απ' όσα παρήγαγε (το «μαζί τα φάγαμε» του κ. Πάγκαλου σε πανευρωπαϊκή έκδοση). Κατόπιν ερωτήθηκαν αν πιστεύουν ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα ευθύνεται για την ύφεση που πλήττει σήμερα, πέντε χρόνια μετά το 2008, την ευρωπαϊκή οικονομία. Τέλος, τους ζητήθηκε να επιλέξουν μεταξύ συνέχισης της λιτότητας ή μιας πολιτικής αυξημένων δημόσιων δαπανών. Και στα τρία ερωτήματα, στην πλειονότητά τους οι Ευρωπαίοι απάντησαν θετικά. Με άλλα λόγια, η «κοινή γνώμη» της Ευρώπης κρίνει (α) ότι για την κρίση φταίγαμε λίγο-πολύ όλοι, (β) ότι η επιβαλλόμενη λιτότητα βαθαίνει την κρίση και μεγεθύνει το κοινωνικό κόστος και, τέλος, (γ) ότι χρειαζόμαστε κι άλλη τέτοια «καθαρτική» τιμωρία. Φανταστείτε ότι στη μεσαιωνική Ευρώπη υπήρχαν εταιρείες δημοσκοπήσεων και πως έθεσαν, εν μέσω Μεγάλης Πανώλης, το εξής ερώτημα στους Ευρωπαίους: «Πιστεύετε ότι για την πανούκλα που μας θερίζει φταίμε εμείς και η αμαρτωλή μας ζωή;», «Νομίζετε ότι μας αξίζει ή όχι η τρομερή αυτή αρρώστια;», «Κρίνετε ότι είναι δίκαιο και πρέπον να τιμωρούμαστε από τον Θεό με αυτό τον τρόπο για καιρό ακόμα;». Οι ιστορικές πηγές φαίνεται να δείχνουν πως η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων θα απαντούσε καταφατικά και στα τρία ερωτήματα. Άλλωστε, τόσο ο Απόστολος Παύλος όσο και ο Άγιος Αυγουστίνος είχαν καλλιεργήσει με μεγάλη επιτυχία το σύνδρομο μαζικών τύψεων που βασιζόταν στο προπατορικό αμάρτημα και το οποίο προσέδωσε γιγάντια εξουσία στην οργανωμένη Εκκλησία (ιδίως την παπική) πάνω στους λαούς της Ευρώπης. Διαβάζοντας τα ημερολόγια, τα φυλλάδια, τους λόγους των λογίων της εποχής, είναι ξεκάθαρο ότι το μεσαιωνικό κατεστημένο διέδιδε ακατάσχετα, και επιτυχώς, την άποψη πως η δυστυχία που απλόχερα μοίραζε το βακτήριο της πανώλης ήταν θέλημα Θεού και δίκαιη τιμωρία εκατομμυρίων αμαρτωλών. Κάτι αντίστοιχο μας λένε οι ψυχολόγοι ότι ισχύει με τα θύματα βιασμού και ενδοσυζυγικής κακοποίησης. Όσο και να τους εξηγούν ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη γι' αυτό που τους συνέβη, ότι η ευθύνη ανήκει ακέραια στον θύτη, στο βάθος της ψυχής τους, ακόμα κι αν γνωρίζουν τι συνέβη, νιώθουν τύψεις που συνθλίβουν τον ψυχισμό τους. Μένουν άγρυπνες τις νύχτες διερωτώμενες τι λάθος έκαναν, αν φταίνε εκείνες που φόρεσαν ένα πιο αποκαλυπτικό «απ' όσο έπρεπε» φόρεμα, που δεν ετοίμασαν το δείπνο του συζύγου «όπως έπρεπε», που δεν υποτάχθηκαν με μεγαλύτερη ετοιμότητα στις ορέξεις του θύτη. Και εδώ οι τύψεις αποκρύπτουν την αλήθεια, επιβεβαιώνοντας αυτό που είχε πει ο μεγάλος στοχαστής Nicolas de Condorcet, ότι το μυστικό της εξουσίας δεν βρίσκεται στο μυαλό του εξουσιαστή αλλά του εξουσιαζόμενου. Η μόνη διαφορά με την περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης είναι ότι, αντίθετα με τα θύματα ατομικής βίας, η παραγωγή τύψεων προέκυψε, όπως και τώρα, σε «βιομηχανικό» επίπεδο, μαζικά, πλημμυρίζοντας μάζες ανθρώπων με τύψεις που αποκρύπτουν τι πραγματικά συνέβη. Πάνω απ' όλα, για τέτοιου είδους συναισθηματικές κλίσεις προς το αυτομαστίγωμα ευθύνεται η ισοπεδωτική τάση προς τη γενίκευση και την εξεύρεση εξιλαστήριων θυμάτων. Την περίοδο που η Μεγάλη Πανώλη σκότωνε το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού εκτελέστηκαν χιλιάδες Εβραίοι, Ρομά, ταξιδιώτες, ανύπαντρες γυναίκες, σπανοί, λόγιοι κ.λπ. Όσο φως έριξαν στα αίτια της πανούκλας κατά τον 14ο αιώνα οι μισανθρωπικές θεωρίες που οδήγησαν σε εκείνα τα στυγερά εγκλήματα κατά των εξιλαστήριων θυμάτων, τόσο φως ρίχνουν σήμερα στα αίτια της κρίσης του ευρώ οι εικασίες ότι για την κατάσταση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη φταίνε οι τεμπέληδες της Μεσογείου. Στην Ιρλανδία, στην πλειονότητά τους οι άνθρωποι του μεροκάματου έχουν πειστεί ότι είναι υπεύθυνοι για τις ζημίες των τραπεζιτών τους και πως έχουν ιερή υποχρέωση να συνθλιβούν οι ίδιοι ώστε να αποπληρωθούν τα χρέη των τραπεζιτών τους σε άλλους (ως επί το πλείστον Γερμανούς) τραπεζίτες – παρόλο που όταν οι ίδιοι τραπεζίτες κέρδιζαν αμύθητα ποσά, ούτε που σκέφτηκαν ποτέ να τα μοιραστούν με τους Ιρλανδούς μεροκαματιάρηδες πελάτες τους. Κάτι αντίστοιχο παρατήρησα στις ΗΠΑ: φτωχοί άνθρωποι που καταστράφηκαν οικονομικά (αυτοί και οι οικογένειές τους), όταν αρρώστησαν χωρίς να έχουν ασφάλεια υγείας, τίθενται στην πλειονότητά τους εναντίον της ίδρυσης κρατικής πρόνοιας για την υγεία. Κι όταν τους ρωτώ γιατί, μου απαντούν ότι τους «άξιζε» η τιμωρία. Magnify Image Εικονογράφηση: David Shrigley Το να είναι έτοιμος κάποιος να κοιτάξει την αλήθεια στα μάτια και να παραδεχτεί ότι έσφαλε και πως του άξιζε η τιμωρία η οποία ακολούθησε είναι έντιμο, συγκινητικό και ενάρετο. Αν, για παράδειγμα, έπραττε κάτι τέτοιο ένας τραπεζίτης της Wall Street, θα τον χειροκροτούσα. Το ίδιο και με τους σχεδιαστές της Ευρωζώνης, που δημιούργησαν μια νομισματική ένωση η οποία δεν είχε τη δυνατότητα να αντέξει τον παγκόσμιο οικονομικό σεισμό του 2008 (και την οποία είναι απαραίτητο να επανασχεδιάσουμε υπό το βάρος της κρίσης). Το να αποδεχτεί όμως ευθύνες που δεν έχει και να συναινέσει σε τιμωρία που δεν του έπρεπε αποτελεί το άκρον άωτον της δουλικότητας. Τον εναγκαλισμό με το ψέμα. Την υποταγή σε προκαταλήψεις εναντίον της αλήθειας. Κανείς δεν διαφωνεί ότι στην Πομπηία συνέβαιναν σκάνδαλα, κυβερνούσε ένα φαύλο καθεστώς, γινόντουσαν εγκλήματα από τους ισχυρούς εναντίον ανίσχυρων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι αμαρτίες της κοινωνίας εκείνης ευθύνονται για (ή εξηγούν) τη λάβα που κατέκαψε όλους. Το ίδιο ισχύει και με τη δική μας κρίση. Η ελληνική κοινωνία ήταν, και παραμένει, βαθιά βουτηγμένη στη διαφθορά, αθεράπευτα δεσμευμένη με ένα φαύλο κράτος, εξαρτώμενη από έναν εξίσου φαύλο ιδιωτικό τομέα. Όμως, τίποτε από όλα αυτά δεν εξηγεί το βάθος και τη διάρκεια της κρίσης που περνάει η χώρα. Όπως και στην περίπτωση της Μεγάλης Πανώλης, η εξήγηση της τραγωδίας απαιτεί ψυχρή αναλυτική έρευνα που για να αποδώσει απαιτείται να αποφύγουμε την αυτομαστίγωση και τις συλλογικές τύψεις. Πηγή: www.lifo.gr

Η Ναόμι Κλαίν δείχνει τον δρόμο ... εμείς τι κάνουμε;

Πολλά έχουν γραφτεί για την Ναόμι Κλαίν και ακόμα περισσότερα έχουν γραφτεί για όσα υποστηρίζει.  Καλό είναι να βγάζουμε τα συμπεράσματα μας αφού έχουμε διαβάσει με λεπτομέρεια όσα υποστηρίζει κάποιος και όχι να μένουμε σε τίτλους και χαρακτηρισμούς.  Το απόσταγμα των όσων θα σας παραθέσουμε παρακάτω είναι αυτό εδώ.

"Εδώ αντιμετωπίζουμε μια κρίση δημοκρατίας. Τεχνικές και εργαλεία αντίστασης που θα έπρεπε να φέρουν αποτελέσματα δεν το κατάφεραν. Γι’ αυτό το λόγο ο λαός βρίσκεται σε απόγνωση, διότι δεν είναι σίγουροι ότι θα επηρεάσουν την εξουσία ή πώς θα την επηρεάσουν στο εξής.Δεν είναι λοιπόν ακριβώς δίκαιο να πει κανείς στον κόσμο να βγει στο δρόμο και να επαναλάβει ό,τι έκανε μέχρι τώρα. Οι πολιτικοί οργανωτές και θεωρητικοί πρέπει διαρκώς να ανακαλύπτουν νέες μεθόδους αντίστασης. Να διαμορφώνουν αντιδομές εξουσίας, καθώς και νέα επιστημονικά επιχειρήματα που θα εμπνεύσουν τον κόσμο. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που ο λαός είναι κατανοητά κουρασμένος."

Όταν, και εάν, γίνει κατανοητό το παραπάνω κείμενο, τότε ίσως τα "κινήματα" που ξεπήδησαν από το Σύνταγμα το καλοκαίρι του '11, επιφέρουμε το καίριο πλήγμα που χρειάζεται το ολιγαρχικό καθεστώς που διοικεί την χώρα μας εδώ και δεκαετίες.  Με λίγα λόγια, δεν θέλει κόπο, αλλά τρόπο ... έξυπνο τρόπο και δράσεις.

Ο δρόμος έχει την δική του ιστορία, ας τον διαβούμε με το κεφάλι ψιλά όπως έκαναν τόσοι πριν από εμάς και ας γράψουμε την δική μας ιστορία.

http://irakleios-oionos.blogspot.gr/ 

+++

Ναόμι Κλάιν: Ο μεγαλύτερος φόβος του συστήματος είναι η αντίσταση

H Ναόμι Κλάιν, ακτιβίστρια και συγγραφέας του διάσημου «Δόγματος του Σοκ» στο πλαίσιο επίσκεψής της στην Αθήνα παραχώρησε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στον Στέλιο Κούλογλου. Η συγγραφέας και δημοσιογράφος ανέφερε ότι υπό την επήρεια του σοκ οι χώρες που το βιώνουν χάνουν την εθνική τους κυριαρχία, κάτι που όπως σχολιάζει συνέβη και στην Ελλάδα. Επεσήμανε ότι στις μέρες μας οι κυβερνήσεις έχουν γίνει οι λομπίστες των πολυεθνικών, ενώ χαρακτήρισε παράλογη την πρόθεση της κυβέρνησης να πουλήσει κάθε επικερδή επιχείρηση σε περίοδο ύφεσης, όταν είναι βέβαιο ότι οι συμφωνίες θα είναι οι χειρότερες που θα μπορούσε κάθε χώρα να πετύχει. Υπογράμμισε τέλος ότι ο ευρωπαϊκός νότος θα πρέπει να συγκροτήσει κοινό μέτωπο απέναντι στους δανειστές.


Σ.Κ.: Αν ξαναγράφετε το Δόγμα του Σοκ, θα είχατε ειδικό κεφάλαιο για την ελληνική περίπτωση;

Ν.Κ.: Θα υπήρχε ένα ειδικό κεφάλαιο για την Ελλάδα, ίσως όλο για τον ευρωπαϊκό νότο. Αλλά ο στόχος μου δεν ήταν το βιβλίο απλώς να καταγράψει την ιστορία  αλλά να γίνει ένα εργαλείο ώστε να μπορέσουμε να προβλέψουμε το επόμενο σοκ. Έτσι άλλωστε τελειώνει και το βιβλίο : «Πότε θα δούμε το επόμενο σοκ;». Έχουμε ένα οικονομικό μοντέλο που δημιουργεί από μόνο του κρίσεις .  Εάν έγραφα λοιπόν ένα βιβλίο τώρα θα ήταν για την Ελλάδα.  Η κρίση εδώ χρησιμοποιήθηκε για να λεηλατήσουν την χώρα και να καταστρέψουν τα κοινωνικά κινήματα και τις κοινωνικές κατακτήσεις.

Σ.Κ.: Δυο παράγοντες θεωρώ ότι έχουν καθοριστικό ρόλο. Ο ένας είναι ο παράγων του φόβου. Αυτό δεν έγινε και στην Λατινική Αμερική;

Ν.Κ.: Ακριβώς. Είναι ο φόβος του τι θα γίνει εάν δεν πάρεις το «φάρμακο». Για αυτό χρησιμοποιούνται πάντα μεταφορές από την ιατρική. Λένε ότι διέγνωσαν στην τάδε χώρα καρκίνο. Οπότε δημιουργείται ο φόβος του τι θα γίνει, εάν ο ασθενής δεν πάρει την  χημειοθεραπεία του. Η μεταφορά, ο συμβολισμός που επιλέγεται έχει τεράστια σημασία.

Σημαντικό ρόλο, όμως, έχουν και τα ΜΜΕ. Οι πολιτικοί λένε ότι έχουν να πουν. Τα μίντια όμως διογκώνουν τον φόβο για να σωθεί υποτίθεται αυτό που είπαν ότι είναι «άρρωστο». Αυτή είναι και η μεγάλη ειρωνεία αυτής της κρίσης. Δημιουργήθηκε από τις ελίτ που τζογάραν ανεξέλεγκτα κερδοσκοπώντας, αλλά είμαστε εμείς  που πρέπει να ζήσουμε πιο ανασφαλείς ζωές.

Το βλέπουμε αυτό και στην περίπτωση της Ελλάδας: οι άνθρωποι έχουν χάσει την ασφάλειά τους, είτε είναι η εργασιακή είτε είναι η οικονομική είτε είναι η υγειονομική. Εσείς οι Έλληνες έχετε αναλάβει τις ζημιές για τα ρίσκα που πήραν κάποιοι άλλοι.Εκείνοι είναι υπεύθυνοι αλλά εμείς εμφανιζόμαστε ως ένοχοι. Και τα χειρότερα δεν έχουν περάσει.

Σ.Κ.: Υπήρξε η περίφημη φράση του Θ. Πάγκαλου: «Μαζί τα φάγαμε». Η συλλογική ενοχοποίηση επηρέασε πολύ την ψυχολογία των ανθρώπων.

Ν.Κ.: Αυτή ήταν σίγουρα η πρακτική σε αυτή την κρίση. Γιατί ο κόσμος κατάλαβε ότι για τα όσα συμβαίνουν έφταιγαν οι τραπεζίτες που ζούσαν πλουσιοπάροχες ζωές και συνεχίζουν να ζουν. Αλλαξαν το τροπάριο και είπαν ότι έφταιγαν οι φτωχοί  που ήθελαν να ζήσουν πλουσιοπάροχα. Όχι εκείνοι που κερδοσκοπούσαν στις ΗΠΑ με τα στεγαστικά δάνεια δημιουργώντας φούσκες και έφεραν την καταστροφή.  Αλλά μια οικογένεια Αφροαμερικάνων που ζούσε με 50.000 δολάρια τον χρόνο και τόλμησε να θέλει ένα σπιτάκι.

Είμαστε σε πόλεμο. Και σε κάθε πόλεμο υπάρχει οργή. Δικαιολογημένη οργή αφού ο κόσμος είδε να λεηλατείται ο τόπος του μπροστά στα μάτια του. Το ερώτημα είναι που θα εκφραστεί αυτή η οργή, όχι με εκδικητικό τρόπο ή σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά απέναντι σε εκείνο το σύστημα που καθιέρωσε την απληστία.

Όμως βλέπουμε ότι ακόμη και τώρα προσπαθεί το σύστημα να στρέψει την οργή στους πιο ευάλωτους. Στις ΗΠΑ είναι εκείνος που ήθελε το σπίτι. Εδώ στην Ελλάδα είναι ο μετανάστης που θέλει την δουλειά σου. Να διοχετεύσουν την οργή στους πιο ευάλωτους ώστε να την γλιτώσουν αυτοί που πραγματικά ευθύνονται. Η κρίση βοηθά τις ελίτ να την αξιοποιήσουν και να επωφεληθούν από αυτήν.

Σ.Κ.: Λέτε δηλαδή ότι η άνοδος του φασισμού ήταν αναμενόμενη;

Ν.Κ.: Όχι απλά αναμενόμενη. Την είχαν προβλέψει! Αυτή είναι η ιστορία της Ευρώπης. Είναι το μάθημα που θα έπρεπε να πάρουμε από τον  Α Παγκόσμιο Πόλεμο και την συνθήκη ειρήνης στις Βερσαλλίες. «Η εκδικητικότητα δεν θα κάνει καλό». Η ταπείνωση της Γερμανίας λειτούργησε σαν μπούμεραγκ, με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αυτό με εκνευρίζει περισσότερο: Η σχολή του Σικάγου με τις μειώσεις και τις περικοπές ενισχύει τον φασισμό – κάτι που έγινε ολοφάνερα στην Ελλάδα.
 
Η ελεύθερη αγορά είναι από την φύση της υστερική γιατί ξέρει ότι στηρίζεται στην απληστία και στον φόβο. Για αυτό και για να επιβιώσουν προσπαθούν να τιμωρήσουν παραδειγματικά κάποιες χώρες. Το ότι η Ελλάδα είπε κάποια «όχι» δημιουργεί και ένα παράδειγμα ανταρσίας! Το ότι θα αντισταθεί στην λιτότητα η Ελλάδα δεν σημαίνει ότι δεν θα εξαπλωθεί και στην Πορτογαλία – όπως και έγινε. Ο μεγαλύτερος φόβος του συστήματος είναι η επιδημία της αντίστασης.

Σ.Κ.: Εχετε υπ όψιν σας και τα στερεότυπα εναντίον των Ελλήνων, όπως και όλων των ανθρώπων στην Νότια Ευρώπη, ότι είναι τεμπέληδες, έχουν πολλές διακοπές κλπ. Αν και στην πραγματικότητα όλα αυτά έχουν αποδειχθεί εσφαλμένα από στατιστικές μελέτες.

Ν.Κ.: Τα  ακούσαμε και εμείς αυτά, εναντίον της Ελλάδας. Οι άνθρωποι γενικά είναι θλιμμένοι. Είναι στην κουλτούρα μας να γκρινιάζουμε γιατί δουλεύουμε πολύ χωρίς να παίρνουμε πίσω αυτά που θέλουμε. Ίσως είναι και λίγο σαδιστικό, μας άρεσε λίγο να βλέπουμε να τιμωρούνται οι χώρες της Μεσογείου με τον ήλιο τους, τις φυσικές τους ομορφιές και ένα διαφορετικό τρόπος ζωής!

Αλλά τα στερεότυπα που επικράτησαν στις γερμανικές εφημερίδες για την Ελλάδα και τις χώρες του Νότου ήταν ξεκάθαρα ρατσιστικά. Είναι ταπεινωτικό να μιλάνε για εσένα έτσι.

Σ.Κ.: Μαθαίνω ότι είστε κατά των ορυχείων στις Σκουριές;

Ν.Κ.: Ναι. Γράφω ένα νέο βιβλίο για το περιβάλλον και για την ανάγκη να το σώσουμε. Είναι δύσκολο να σκεφτείς για το περιβάλλον όταν έχεις άλλα οικονομικά προβλήματα τόσο σοβαρά. Στην Ευρώπη η περιβαλλοντική πολιτική δεν ήταν τέλεια αλλά ήταν πρωτοπόρα σε σχέση με την Κίνα ή τις ΗΠΑ μέχρι το 2009, που ξέσπασε η κρίση. Τώρα όμως έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν την οικολογία στο όνομα της οικονομίας. Είναι παθογένεια να ξεχωρίζεις αυτές τις δυο έννοιες. Θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη κρίση ακόμη και οικονομική εάν πάψει να μας ενδιαφέρει το περιβάλλον. Δεν είναι μια πολυτέλεια την οποία μπορούμε να αναβάλλουμε για αργότερα.

Τώρα για τον εθνικό πλούτο της Ελλάδας,  έχουν συνηθίσει στην ιδιωτικοποίηση των πάντων και βλέπουν εδώ προοπτικές κέδρους. Είναι μια ευκαιρία για εύκολο πλουτισμό. Πλέον οι πολυεθνικές εταιρίες έχουν ως λομπίστες τους τις εθνικές κυβερνήσεις.

Σ.Κ.: Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι με τις ιδιωτικοποιήσεις θα έρθουν νέοι  επενδυτές.

Ν.Κ.: Δεν κάνεις ιδιωτικοποιήσεις σε περίοδο ύφεσης. Είναι κανόνας αυτός. Δεν θα πετύχεις ποτέ την καλύτερη συμφωνία αλλά την χειρότερη. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται για την ελληνική οικονομία.  Θα βγείτε χαμένοι. Όσοι έρθουν θα επιβάλλουν τους όρους τους γιατί απλά δεν έχει η ελληνική κυβέρνηση την δυνατότητα να θέσει τους δικούς της.

Σ.Κ.: Οι λαοί βρίσκονται σε σύγχυση όμως...

Ν.Κ.: Τι συμβαίνει σε ένα σοκ; Χάνεις αυτά που είχες και δεν ξέρεις που βαδίζεις. Σου αλλάζει τον αδόξαστο. Σε βγάζει από την γραμμή πλεύσης και τον προγραμματισμό σου. Όταν δημιουργηθεί αυτό το κενό έρχεται κάποιος και σου λέει ότι αυτό πρέπει να γίνει. Και το ακούς γιατί δεν είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις τι είναι σωστό και τι όχι.

Στις ΗΠΑ για παράδειγμα είχαμε το σοκ με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Το βασικότερο πρόβλημα δεν ήταν οι υλικές καταστροφές, αλλά ότι ο κόσμος βρέθηκε σε πλήρη σύγχιση.  Και ήρθε ο Τζωρτζ Μπους και είπε ότι «βρισκόμαστε σε πόλεμο με την τρομοκρατία. Σε ένα πόλεμο μεταξύ του καλού και του κακού». Ο κόσμος το αποδέχθηκε γιατί ειχε χάσει τον προσανατολισμό του. Αυτό είναι το πιο τρομακτικό που συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις.

Η μεγαλύτερη επίπτωση ενός σοκ είναι η παραχώρηση της κυριαρχίας. Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της δημοκρατίας. Παλέψατε για αυτή. Σκοτωθήκατε για αυτή. Και ξαφνικά ξυπνάτε και βλέπετε ότι δεν είστε εσείς αυτοί που έχετε τον έλεγχο αλλά κάποιος άλλος.  Αυτό δίνει τροφή και στην ξενοφοβία, στον ρατσισμό, στον νεοφασισμό. Παραχωρήσατε  την κυριαρχία σας και τον έλεγχο της εξουσίας. Δεν μπορείς να κάνεις αυτό που θες. Είναι επικίνδυνο και σοκαριστικό όταν το συνειδητοποιείς.

Σ.Κ.: Σε έναν συμβατικό πόλεμο υπάρχει πάντα η ελπίδα για το αύριο. Τώρα δεν βλέπει κανείς φως στην άκρη του τούνελ.

Ν.Κ.: 'Ολοι δουλεύουν και ζουν σε ανασφάλεια. Αυτό δεν σου επιτρέπει να έχεις εξουσία στον εαυτό σου. Έτσι είτε θα οδηγηθούμε στον φασισμό ή θα επιλέξουμε άλλες λύσεις, όπως η αλληλεγγύη ,η οργάνωση των ευάλωτων στρωμάτων του πληθυσμού, των ανέργων, των εγκαταλελειμμένων γειτονιών, της ενέργειας, του νερού, της τροφής. Έτσι θα μπορούμε να ξαναγίνουμε κύριοι των εαυτών μας, να ξεπεράσουμε τον φόβο.

Υπάρχει επίσης στρατηγική για να μείνουν οι χώρες του νότου μακριά η μία από την άλλη. Γιατί, ξέρετε, οι δανειστές είναι ευάλωτοι. Εάν μαζευτούν οι οφειλέτες και παλέψουν μαζί θα κερδίσουν. Εάν οι οφειλέτες πουν ότι «δεν σας πληρώνουμε» εκείνοι έχουν πια την κρίση όχι αυτοί που χρωστάνε. Αυτό λέγεται «το καρτέλ των οφειλετών» και ήταν ο μεγαλύτερος φόβος του ΔΝΤ στην Λατινική Αμερική την δεκαετία του 1980. Μου κάνει τρομερή εντύπωση πως αυτό δεν έχει γίνει ακόμη στην Ε.Ε. Γιατί  καθίσατε σε ένα τραπέζι μαζί τους και  δεν συνεργάστηκαν οι χώρες του Νότου;

Θα πρέπει να γίνει αυτό και θα πρέπει να το απαιτήσουν και οι κοινωνίες. Ξέρω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δουλεύει σε αυτή την κατεύθυνση. Μπορεί να ξεκινήσει και από την βάση – από τα κινήματα και τις συλλογικότητες σε κάθε μια χώρα του νότου.

Σ.Κ.: Γράφατε κατά τις ημέρες του Occupy Wall Street ότι ήταν το πιο σημαντικό πράγμα που συνέβαινε τότε στον κόσμο. 'Ομως σήμερα το Κόμμα του τσαγιού έχει μεγαλύτερη επιρροή στην πολιτική ζωή των ΗΠΑ από ότι αυτά τα κινήματα. Ποια θα ήταν η σωστή πορεία για το κίνημα ώστε να καταφέρει τους στόχους του;

Ν.Κ.: Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συγκρίνουμε το Occupy με το Κόμμα του  Τσαγιου, που υποστηρίζεται από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Η ελπίδα μου είναι ότι θα υπάρξει ένα κίνημα τόσο μεγάλο που θα χτυπήσει την αρρώστια στην καρδιά του συστήματος των ΗΠΑ το οποίο διάβρωσαν οι εταιρίες.
 
Θα πρέπει οι πολίτες να απαιτήσουν διαρθρωτικές αλλαγές ουσίας. Αλλά το σύμπτωμα της εποχής μας είναι ότι είμαστε κλεισμένοι στον εαυτό μας και δεν έχουμε χώρους να βρεθούμε συλλογικά.
Αυτό συνέβη και με το κίνημα occupy, όταν το έδιωξαν από τις πλατείες. Οι ιδέες θέλουν και ένα “σπίτι”, ένα χώρο για να ζήσουν.


 Πηγή http://tvxs.gr/

+++

Η «συναγωνίστρια» Ναόμι Κλάιν, η περιβαλλοντική ατζέντα κι εμείς 

Είναι …στην κοσμάρα της ή είναι μπροστά;

Η διεθνούς φήμης καναδοαμερικανή συγγραφέας και ακτιβίστρια Ναόμι Κλάιν ήρθε με περιβαλλοντική ατζέντα στην Ελλάδα της κρίσης, με το Δόγμα του Σοκ σε πλήρη εξέλιξη!

Και μπορεί να στάθηκε μερικές μέρες στο «τελωνείο» των Αθηνών για συνεντεύξεις, συναντήσεις και την εκδήλωση του αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ της εφημερίδας Βαβυλωνία( B-fest)  το Σάββατο το βράδυ, όμως ο βασικός της προορισμός είναι οι Σκουριές και το περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται εκεί εξαιτίας της εξόρυξης Χρυσού από την καναδική εταιρεία Eldorado Gold και την «Ελληνικός Χρυσός».

Η «συναγωνίστρια Ναόμι» όπως την αποκάλεσε ο Μάκης Αναγνώστου, ο εκπρόσωπος των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ -το αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης στο οποίο ήταν αφιερωμένη η βραδιά του B-fest και για το οποίο η Κλάιν έδειξε ενδιαφέρον από την πρώτη στιγμή (σήμερα θα μιλήσει σε εκδήλωση στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου)- επιχειρεί να βγει  λίγο πιο μπροστά, από τη σκοπιά που η ίδια θεωρεί πλέον πιο κρίσιμη.

Εμείς, τρία χρόνια μετά νιώθουμε γονατισμένοι ανακαλύπτοντας ότι όλοι οι παραδοσιακοί τρόποι αντίστασης που γνωρίζαμε δεν λειτουργούν, ότι παρά το μέγεθος της επίθεσης η μαζική απάντηση δεν είναι δεδομένη, ότι εν τέλει μάλλον δεν ξέρουμε την τύφλα μας για το τι πρέπει να κάνουμε για να αποτινάξουμε από πάνω μας αυτή την ιστορία κι εκείνη έρχεται και μας λέει ότι η αντίσταση (που εμείς ακόμη την ψάχνουμε) δεν αρκεί!

Χρειάζεται, μας λέει, πρόταση, ένα νέο όραμα για ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα έχει στο επίκεντρό του το περιβάλλον και τον άνθρωπο, ασυμβίβαστο προφανώς με τον καπιταλισμό – «η κλιματική αλλαγή είναι το καλύτερο επιχείρημα που έχουμε εναντίον του καπιταλισμού» σημειώνει.
Εναλλακτική πρόταση, διατείνεται η ίδια, ουσιαστικά σήμερα ΔΕΝ υπάρχει, ούτε από την αριστερά.

Μιλώντας σε διάφορα εναλλακτικά ΜΜΕ τις προηγούμενες μέρες υποστήριξε ότι οικονομία και περιβάλλον είναι λάθος να διαχωρίζονται και πώς η έγνοια για το περιβάλλον εν μέσω κρίσης δεν είναι πολυτέλεια. Την καταστροφή του θα τη βρούμε μπροστά μας, εξηγεί, καθώς, θα τροφοδοτήσει νέες οικονομικές κρίσεις και θα πλήξει εκ νέου τους πληθυσμούς της γης: την ώρα που οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης θα χτυπούν με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα (τυφώνες, καιρικά φαινόμενα, πετρελαϊκή ρύπανση, άνοδος της στάθμης των θαλασσών, πυρκαγιές, ξηρασία, κ.λπ) οι δημόσιες υποδομές που θα απαιτούνταν για να προσφέρουν ένα δίχτυ προστασίας στους ανθρώπους θα έχουν υποχωρήσει τρομακτικά λόγω της παγκόσμιας εφαρμογής του ΣΟΚ.

Την ίδια ώρα η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται τονίζει « σαν την τελική ευκαιρία του καταστροφικού καπιταλισμού», μετατρέπεται  «σε μια ευκαιρία παραγωγής κέρδους» χωρίς να αντιμετωπίζει την οικονομική κρίση - «με το εμπόριο εκπομπής αερίων άνθρακα, με αρπαγές γης, σε όλη την λατινική Αμερική, την Αφρική, την Ασία όπου τεράστιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις καταλήγουν να χρησιμοποιούνται για την τροφή των πλουσιότερων κρατών, την παραγωγή βιοκαυσίμων, και για ανταλλακτικές μονάδες εκπομπής καυσαερίων με διάφορες απάτες».

Στο βιβλίο που ετοιμάζει για την κλιματική αλλαγή και την οικολογική κρίση επιχειρεί μια συνολική προσέγγιση, όπως είπε η ίδια στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στο διαδικτυακό ραδιόφωνο radiobubble: «Το επιχείρημα που αναπτύσσω στο νέο μου βιβλίο είναι πως οι λύσεις στην οικολογική κρίση, και ειδικά στην κλιματική κρίση, είναι επίσης οι λύσεις στην οικονομική κρίση». Και το οικονομικό – ενεργειακό μοντέλο που σκέφτεται η Ναόμι Κλάιν φαίνεται να βασίζεται στην τοπική, κοινοτική διάσταση, τα αυτοδιαχειριζόμενα, κολεκτιβίστικα εγχειρήματα, που απαιτούν συμμετοχή των πολιτών σε ένα γενικότερο πλαίσιο υποχώρησης της κατανάλωσης και της κατασπατάλησης φυσικών πόρων στο βωμό της ανάπτυξης.
Κάπως έτσι επιχειρεί λοιπόν να συνδέσει το Δόγμα του Σοκ με την κλιματική κρίση, ελπίζοντας να κάμψει την έκπληξη  για τον προβληματισμό αναφορικά με το πόσους βαθμούς Κελσίου πρέπει να μειωθεί η θερμοκρασία του πλανήτη για να σωθούμε. Εδώ μπορεί να μην είμαστε καθόλου εξοικειωμένοι με αυτό τον προβληματισμό στην Βόρεια Αμερική όμως τροφοδοτεί ολόκληρα κινήματα (π.χ. 350.org).

Όσον αφορά τις Σκουριές λοιπόν το Δόγμα του ΣΟΚ έχει εφαρμογή με θύματα όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και το φυσικό περιβάλλον (επίπτωση που φυσικά «επιστρέφει» στους κατοίκους).

Η παρακάτω τοποθέτηση συνοψίζει το ενδιαφέρον της  Ναόμι Κλάιν για τις Σκουριές:

«Παρακολουθώ την διαμάχη στις Σκουριές, ξέρετε πως εκεί δραστηριοποιείται μια Καναδική Εταιρεία εξόρυξης χρυσού, και προσπαθούμε να παρακολουθήσουμε την καταστολή που ακολουθεί τις καναδικές εταιρίες εξορύξεων ανά τον κόσμο, κι όχι μόνο τις εταιρίες που εξορύσσουν χρυσό, αλλά και χαλκό, κάθε είδους εξορύξεις. Αυτή άλλωστε είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική βιομηχανία του Καναδά αλλά και η βιομηχανία με τη μεγαλύτερη επενδυτική δραστηριότητα στο εξωτερικό. Και στη συνέχεια άρχισα να συνειδητοποιώ πως δεν ήταν μόνο ταμεταλλεία, ήταν επίσης το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το νερό και στην πραγματικότητα είμαστε μάρτυρες ενός αγώνα δρόμου για την εξόρυξη και ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων της Ελλάδας, με ένα τρόπο που είναι πολύ καταστροφικός για το περιβάλλον αλλά και τη κλιματική αλλαγή. Γιατί μιλάμε για ορυκτά καύσιμα, μιλάμε για λιγνίτη, κάρβουνο, φυσικό αέριο, πετρέλαιο, τα χειρότερα δηλαδή, αλλά και την αποψίλωση των δασών που έρχεται μαζί με τη διαδικασία εξορύξεων. Και ξέρω πως αυτό δεν είναι το σημείο που επικεντρώνεται η ελληνική συζήτηση αυτή τη στιγμή, όπως ξέρω και πως οι άνθρωποι περιμένουν από μένα να μιλάω κυρίως για την οικονομική πολιτική, αλλά πραγματικά νομίζω πως πρέπει να δούμε όλες αυτές τις συνδέσεις από πολύ πιο κοντά. Αυτό λοιπόν κάνω εδώ, κάνω έρευνα για το επόμενό μου βιβλίο, και παρατηρώ τις επιθέσεις στο περιβάλλον εδώ υπό το πρόσχημα της οικονομικής κρίσης».

Μπορεί για μας  κάποια από τα παραπάνω, όπως ελλιπώς παρατίθενται εδώ, να μοιάζουν «προβληματικά», ή ακόμη «εκτός τόπου και χρόνου», πάντως μάλλον αξίζουν μια πιο προσεκτική ματιά.

Για το ΣΟΚ

Μοιραία, βέβαια δεν θα μπορούσε να αποφύγει τον σχολιασμό της ελληνικής πραγματικότητας.
Σταχυολογούμε κάποια βασικά.

Ιδιωτικοποιήσεις

Μιλώντας στον δημοσιογράφο Στέλιο Κούλογλου για την ιστοσελίδα tvxs.gr αναφερόμενη στις ιδιωτικοποιήσεις, σημείωσε:
«Δεν κάνεις ιδιωτικοποιήσεις σε περίοδο ύφεσης. Είναι κανόνας αυτός. Δεν θα πετύχεις ποτέ την καλύτερη συμφωνία αλλά την χειρότερη. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται για την ελληνική οικονομία.  Θα βγείτε χαμένοι. Όσοι έρθουν θα επιβάλλουν τους όρους τους γιατί απλά δεν έχει η ελληνική κυβέρνηση την δυνατότητα να θέσει τους δικούς της».

Παραχώρηση της κυριαρχίας

Ταυτόχρονα σημειώνει  πως «η μεγαλύτερη επίπτωση ενός σοκ είναι η παραχώρηση της κυριαρχίας. Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της δημοκρατίας. Παλέψατε για αυτή. Σκοτωθήκατε για αυτή. Και ξαφνικά ξυπνάτε και βλέπετε ότι δεν είστε εσείς αυτοί που έχετε τον έλεγχο αλλά κάποιος άλλος.  Αυτό δίνει τροφή και στην ξενοφοβία, στον ρατσισμό, στον νεοφασισμό. Παραχωρήσατε  την κυριαρχία σας και τον έλεγχο της εξουσίας».

Ευρώ

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Κυριακή αποκλειστικά σε εναλλακτικά ΜΜΕ (οι αναφορές που παρατίθενται είναι από την ιστοσελίδα mao.gr έθιξε και το καυτό ζήτημα του ευρώ:
«Δεν ξέρω αν πρέπει η Ελλάδα να βγει από την ευρωζώνη, αλλά οπωσδήποτε πιστεύω ότι το θέμα αυτό πρέπει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι αν προσπαθήσει κανείς να διαπραγματευτεί. Δεν ξεκινάς μια διαπραγμάτευση λέγοντας «δεν φεύγουμε». Χρειάζεται πραγματικά να έχεις τη θέληση να φύγεις. Και για να έχεις τέτοια θέληση, χρειάζεται να οικοδομείς σχέσεις με άλλες χώρες που επίσης έχουν ένα όπλο στον κρόταφο και να χτίζεις ένα καρτέλ των οφειλετών». Και κατέληξε: «Δεν θα έχεις πρόοδο, εκτός αν έχεις πρόθεση να φανταστείς τη ζωή μετά την ευρωζώνη».

Αντίσταση και … «κατανοητή κούραση»

Όσο για το ότι οι έλληνες πια δείχνουν παραδομένοι εκείνη πήρε το μέρος του λαού αλλά εξήγησε ότι η αντίσταση χωρίς πρόταση διεξόδου δεν αρκεί.

«Μου φαίνεται ότι ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε σε απίστευτο βαθμό και με φοβερό θάρρος και επιμονή». «Ο κόσμος δεν πήγε απλώς σε μια διαμαρτυρία αλλά έμεινε εβδομάδες στους δρόμους διαδηλώνοντας, κάτι που θα πρέπει να μνημονεύεται και να τιμάται. Η αλήθεια είναι όμως ότι κι αυτοί που επιβάλουν αυτό το οικονομικό πρόγραμμα επίσης επιδεικνύουν απίστευτη επιμονή», σημείωσε.

Στο ερώτημα «από εδώ και πέρα τι;» απάντησε ως εξής:

 «Για μένα το ζήτημα δεν είναι πώς θα γίνει άλλη μια διαδήλωση. Εδώ αντιμετωπίζουμε μια κρίση δημοκρατίας. Τεχνικές και εργαλεία αντίστασης που θα έπρεπε να φέρουν αποτελέσματα δεν το κατάφεραν. Γι’ αυτό το λόγο ο λαός βρίσκεται σε απόγνωση, διότι δεν είναι σίγουροι ότι θα επηρεάσουν την εξουσία ή πώς θα την επηρεάσουν στο εξής.Δεν είναι λοιπόν ακριβώς δίκαιο να πει κανείς στον κόσμο να βγει στο δρόμο και να επαναλάβει ό,τι έκανε μέχρι τώρα. Οι πολιτικοί οργανωτές και θεωρητικοί πρέπει διαρκώς να ανακαλύπτουν νέες μεθόδους αντίστασης. Να διαμορφώνουν αντιδομές εξουσίας, καθώς και νέα επιστημονικά επιχειρήματα που θα εμπνεύσουν τον κόσμο. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που ο λαός είναι κατανοητά κουρασμένος».

Πηγή http://topontiki.gr/

Συνέντευξη του Αλκίνοου Ιωαννίδη

Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης δεν χρειάζεται συστάσεις.  Έδωσε πρόσφατα μια συνέντευξη στο tospirto.net και αντιγράφουμε εδώ δύο ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους, που βρήκαμε πολύ ενδιαφέρουσες.  Στο τέλος του κειμένου παραθέτουμε και την πηγή της συνέντευξης για να την διαβάσετε ολόκληρη εάν θέλετε.

http://irakleios-oionos.blogspot.gr/

+++

ΕΡΩΤΗΣΗ
Πρόσφατα εκφραστήκατε δημοσίως με μια επιστολή για τις πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο. Δεχτήκατε κριτική, από το κοινό αλλά κι από σχολιαστές και δημοσιογράφους, οι οποίοι σας χαρακτήρισαν «τον νέο Νταλάρα», υποψήφιο για τη θέση «του νέου εθνικού καλλιτέχνη». Σας είπαν και ρομαντικό, επειδή μυθοποιείτε το παρελθόν. Είναι μέρος του ρόλου σας οι δημόσιες επιστολές και παρεμβάσεις; Θα το επιχειρήσετε και στο μέλλον;


ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Δεν επιχείρησα τίποτε. Μόνο, έβαλα σε ένα κείμενο το συναίσθημά μου για όσα συμβαίνουν στον τόπο μου, μέσα μου και στους ανθρώπους που αγαπώ. Η αγριότητα της εποχής δεν μοιάζει να το επιτρέπει. Πρέπει να σιωπά κανείς, ή να λέει αυτά με τα οποία όλοι συμφωνούν, προκειμένου να μη φάει (στην καλύτερη περίπτωση) κράξιμο. Αν είσαι τραγουδιστής και μιλήσεις για την Κύπρο, ακόμη κι αν είσαι Κύπριος, είσαι ο νέος Νταλάρας! Καταπληκτικό! Αν δεν απαντάς αποκλειστικά σε ερωτήσεις του στυλ «Σας αρέσει το βουνό ή η θάλασσα;», κινδυνεύεις να γίνεις «εθνικός καλλιτέχνης» (αυτός ο χαρακτηρισμός με ενθουσίασε περισσότερο και από το «ανθελληνικό σκουλήκι», στ’ αλήθεια). Αν πεις πως πρέπει να δούμε ποιοι ήμασταν πριν τη φούσκα, ώστε να πάμε μπροστά, σε λένε ρομαντικό. Όλοι, κατά βάθος, στη φούσκα θέλουν να επιστρέψουμε. Αυτό είναι ρεαλισμός δηλαδή; Και, στο κάτω-κάτω, είναι δουλειά του καλλιτέχνη ένας τέτοιος ρεαλισμός; Του οποίου ρεαλισμού μάλιστα οι υπηρέτες – πάντα σε αγαστή συνεργασία με τον εφησυχασμό, το βόλεμα και τη σιωπή μας – μάς έφεραν ως εδώ; Βέβαια, η υπερβολή ήταν ίδια και στη θετική υποδοχή του κειμένου. Οι μισοί σε πετούν στα σκουπίδια και οι άλλοι μισοί σε κάνουν εθνικό ήρωα! Όσο επιμένουμε να αντιδρούμε υπερβολικά οι πολίτες, ο ένας προς στον άλλο, και ακραία, τόσο αποκλείεται να αισθανθούμε ποτέ ελεύθεροι να απευθυνθούμε, να πούμε αυτό που νιώθουμε, να ακούσουμε τον άλλο, να σκεφτούμε, να διαφωνήσουμε δημιουργικά, να συγχωρεθούμε, να συναποφασίσουμε, να σοβαρευτούμε, να συνεργαστούμε. Η βιαιότητα με την οποία αντιδρούμε, νομίζω πως φανερώνει το μέγεθος της φτώχιας και της σύγχυσης μας. Γιατί, όταν ο τόπος πνίγεται κι εμείς ασχολούμαστε με τέτοιο ζήλο με τον τραγουδιστή, ή έχουμε ανέβει ως λαός σε δυσθεώρητα πνευματικά ύψη, ώστε να περιφρονούμε τα γήινα, ή κάτι πάει λάθος. Προκειμένου να μην προκαλώ λοιπόν, στο εξής θα συνεχίσω με συνταγές μαγειρικής. Και, σε ερωτήσεις συναδέλφων σας, θα το παίζω «πνευματικός άνθρωπος», θα πετάω κάτι παντός καιρού, ανώδυνο, κολακευτικό, χαριτωμένο, βαθυστόχαστο και τζούφιο, και θα είμαστε όλοι ευχαριστημένοι.
 
ΕΡΩΤΗΣΗ
Τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχουν πληροφορίες για κάποιο «νέο σχέδιο Ανάν» για την Κύπρο, δεδομένης της χρηματοπιστωτικής κρίσης που καθιστά το νησί ευάλωτο, αλλά και της στάσης, τότε, υπέρ του σχεδίου Ανάν που είχε ο σημερινός πρόεδρος Αναστασιάδης. Αντιμετωπίζει κάποιον κίνδυνο η Κύπρος αυτή τη στιγμή; Πώς πρέπει να κινηθούν οι Κύπριοι στο εξής;


ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Λένε πως σε κάποιες χώρες, οι υγειονομικές υπηρεσίες δίνουν καθημερινά τη δόση τους στα πρεζάκια, μαζί με καθαρές σύριγγες, προκειμένου να τα προστατεύσουν από over-dose, ηπατίτιδες, AIDS κλπ. Φανταστείτε το Ελληνικό δημόσιο, αυτό που ξέρουμε, να πρέπει να διαχειριστεί, να μετρήσει, να ζυγίσει και να διανείμει καθημερινά ποσότητες ηρωίνης: Ή θα γίνουν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι πρεζάκια, ή θα γίνουν βαποράκια. Έτσι και η Κύπρος: δεν είχε τις δυνάμεις, την υποδομή και τις διεθνείς σχέσεις να διαχειριστεί έναν ρόλο πετρελαιοπαραγωγού χώρας, μέσα σε ένα απειλητικό και εξαιρετικά ταραγμένο παγκόσμιο τοπίο. Αν συνυπολογίσουμε το πρόβλημα της κατοχής, το μέγεθος του τόπου, τη βίαιη απομάκρυνση, καιρό πριν την εισβολή, των δύο κοινοτήτων του νησιού, την Τουρκία που κάνει πάντα τα δικά της, την Ελλάδα που ούτε τα δικά της δεν κάνει, τη σκληρότητα των εταίρων, την απροκάλυπτη έλλειψη της παραμικρής έγνοιας των μεγιστάνων για το κοινό καλό, την κατάρρευση του – γιγαντωμένου σε επίπεδο ύβρεως – τραπεζικού τομέα, την καταναλωτική αποχαύνωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού και την παραδοσιακή έλλειψη επιπέδου στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική, γίνεται φανερό πως έρχονται μέρες δύσκολες... Γιατί, και ο Νίγηρας είναι πλούσια σε κοιτάσματα χώρα, οι κάτοικοί του όμως πεινούν. Θεωρήσαμε πως τέτοια πράγματα δεν γίνονται στην Ευρώπη. Να όμως που γίνονται! Θα χρειαστεί εξυπνάδα, αντοχή, τόλμη, αυτογνωσία, συνεργασία, αλληλεγγύη, αυτοοργάνωση και μεγάλοι, τεράστιοι αγώνες για να σταθεί ο λαός στα πόδια του, ανεξάρτητα του ποιος «κυβερνά». Σταματώ εδώ, πριν με πείτε κι εσείς ρομαντικό.


Πηγή http://tospirto.net/

Κώστας Λαπαβίτσας: "Η έρημος που ονόμασαν ειρήνη" (τελικά πέτυχε το μνημόνιο;)

 

Περάσαμε τα δύσκολα διακηρύσσει η κυβέρνηση Σαμαρά, μας έδωσαν τα εύσημα από το ΔΝΤ και την Κομισιόν και η Ελλάδα είναι έτοιμη για ανάκαμψη. Πλήθος οι γραφίδες στον Τύπο και οι φωνές στην τηλεόραση που επαναλαμβάνουν το μήνυμα προς ενημέρωση των ιθαγενών. Δικαιώθηκαν όσοι στήριξαν τη μνημονιακή πολιτική, αποδείχθηκε ότι είχαν ψυχραιμία και σοβαρότητα, ενώ η κριτική εξ αριστερών ήταν επιπόλαιη και λανθασμένη. Η Ελλάδα έδειξε υπομονή και εγκράτεια και τώρα θα ανταμειφθεί.

Γιατί αυτή η επιθετική αισιοδοξία;

Ο κύριος λόγος είναι η σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών – η χώρα κινείται προς πρωτογενές πλεόνασμα μέσα στο 2013. Παράλληλα, το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών, που είχε φτάσει το γιγαντιαίο μέγεθος του 15% του ΑΕΠ το 2008, έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Επομένως, οσον αφορά το ΔΝΤ και τους δανειστές 'εταίρους' μας που κοιτούν κυρίως αυτά τα στοιχεία, η ελληνική οικονομία κοντεύει να βγει από την εντατική. Αυτά έλαβε υπόψη του και ο οίκος Fitch που αναβάθμισε την Ελλάδα κι έτσι έπαψε πια να θεωρείται από τα ελληνικά ΜΜΕ ενεργούμενο των κερδοσκόπων των χρηματοπιστωτικών αγορών, όπως όταν μας υποβάθμιζε.

Υπάρχει βέβαια η παράπλευρη απώλεια της ανεργίας του 27% για τους ενήλικες και 64% για τους νέους, αλλά φρόντισε η εταιρεία Hay Group να μας ενημερώσει, αξιοποιώντας στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, ότι οι ροές προσλήψεων-απολύσεων είχαν θετικό πρόσημο τον Απρίλιο. Μετά από τριετή συντριβή των μισθών, φαίνεται ότι η οικονομία δημιουργεί επιτέλους σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας. Αισιοδοξία, λοιπόν και κυρίως όχι λαϊκισμοί που μπορεί να καταστρέψουν το έργο της τριετίας.

Γράφοντας για την υποβολιμαία και παραπλανητική χρήση της γλώσσας από το ρωμαϊκό ιμπέριουμ, ο Τάκιτος βάζει στα χείλη του βρετανού 'βάρβαρου' ηγεμόνα Καλγάκου την περίφημη φράση: 'δημιουργούν μιαν έρημο και την αποκαλούν ειρήνη'. Ανελέητοι οι Ρωμαίοι, αφού περνούσαν δια πυρός και σιδήρου τους κατακτημένους, τους διαβεβαίωναν ότι επέβαλαν την 'ειρήνη' προς όφελος όλων.

Η έρημος που έχουν δημιουργήσει τρεις ελληνικές κυβερνήσεις σε αγαστή συνεργασία με την Τρόικα απεικονίζεται εναργέστατα στα στοιχεία για το ΑΕΠ που η Ελληνική Στατιστική Αρχή δημοσιοποίησε στις 15 Μαΐου, ακριβώς πάνω στον παροξυσμό αισιοδοξίας που έχει καταλάβει τους κυβερνώντες. Όπως δείχνει το γράφημα, η πτώση του ΑΕΠ συνεχίστηκε αμείλικτη και το πρώτο τρίμηνο του 2013, σημειώνοντας ετήσια συρρίκνωση 5.3%.

Πηγή: Ελ.Στατ. Τιμές έτους αναφοράς 2005.

Δείχνει κι άλλα ενδιαφέροντα πράγματα το απλό αυτό γράφημα. Φαίνεται καθαρά η κατακρήμνιση της ελληνικής οικονομίας μετά το 2009, που πήρε διαστάσεις τραγωδίας το 2011-2. Πάνω απ' όλα, φαίνεται ότι η τάση συρρίκνωσης του ΑΕΠ δεν έχει αντιστραφεί, ή έστω υποχωρήσει σημαντικά. Και πως να μεταβληθεί η τάση συρρίκνωσης όταν τα στοιχεία της συνολικής ζήτησης είτε βρίσκονται σε υποχώρηση, είτε επιδεικνύουν εξαιρετική αδυναμία; Οι επενδύσεις, μετά από καταβαράθρωση ετών, μόλις κατόρθωσαν να σταθεροποιηθούν το τελευταίο τρίμηνο του 2012 και θα δούμε τι θα κάνουν το πρώτο τρίμηνο του 2013. Ίσως κάτι να κινείται στη βιομηχανική παραγωγή, δεδομένου ότι η ετήσια μείωση τον Μάρτιο του 2013 ήταν 'μόνο' 0.7%, αλλά είναι πολύ νωρίς για να ξέρει κανείς. Η κατανάλωση βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση από το 2009, ενώ ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε ετήσια μείωση 14% τον Φεβρουάριο του 2013. Οι εξαγωγές, τέλος, για τις οποίες έχει γίνει τόσος αβάσιμος θόρυβος την τριετία που πέρασε, δεν έχουν δυναμισμό και μάλιστα μειώθηκαν κατά 7.8% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο του 2013.

Με δυό λόγια, όσον αφορά την πραγματική οικονομία, η κυβερνητική αισιοδοξία εδράζεται αποκλειστικά σε ιδιωτικές μελέτες ροών προσλήψεων-απολύσεων στην αγορά εργασίας, σε ευχολόγια περί 'μεταρρυθμίσεων', σε προσδοκίες για το τι θα κάνουν οι τράπεζες όταν επιτέλους ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση, σε υπερβολές για τον τουρισμό τη φετινή χρονιά, και σε ελπίδες για επενδυτική άνοιξη τώρα που οι μισθοί έχουν συντριβεί, ιδίως με είσοδο κεφαλαίων από το εξωτερικό. Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η ελληνική οικονομία παραμένει σε βαθύτατη ύφεση.
Η ύφεση είναι βέβαια ακριβώς ο λόγος της υποτιθέμενης επιτυχίας των μνημονιακών πολιτικών όσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Δεν υπάρχει απολύτως καμία έκπληξη, πρωτοτυπία, ή ιδιαίτερη ικανότητα άσκησης οικονομικής πολιτικής στο θέμα αυτό.

Στην πράξη τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως τα είχαν προβλέψει οι 'επιπόλαιοι' κριτές εξ αριστερών. Αν μια κυβέρνηση περικόψει τις δαπάνες με θηριώδη τρόπο, ανεβάσει τη φορολογία και επιτρέψει την κατάρρευση των μισθών, θα ακολουθήσει ύφεση που από μόνη της θα περιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα και τις εξαγωγές, άρα και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Για να το θέσω αλλιώς, η Τρόικα συνέτριψε την εγχώρια ελληνική οικονομία ώστε να επιτευχθεί ισορροπία στα δημοσιονομικά και στις διεθνείς συναλλαγές. Η σταθεροποίηση είναι μηχανικό αποτέλεσμα της βαθύτατης ύφεσης που αποτυπώνει το γράφημα, τίποτε περισσότερο. Θα μπορούσε ίσως να επαίρεται η κυβέρνηση και η Τρόικα αν είχε επιτευχθεί η σταθεροποίηση χωρίς την κατακρήμνιση της οικονομίας. Είναι όμως αναισχυντία να πανηγυρίζει το στρατόπεδο των Μνημονίων για τις δημοσιονομικές του επιτυχίες, όταν το τίμημα ήταν 1.300.000 άνεργοι και 2.500.000 άνθρωποι κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κάποια στιγμή βέβαια η ύφεση θα σταματήσει. Οι οικονομίες δεν συρρικνώνονται εσαεί καθώς υπάρχει πάντα ένα μίνιμουμ δραστηριότητας που γεννάει η υλική ζωή. Στην περίπτωση της Ελλάδας η συρρίκνωση ίσως να σταματήσει το 2014, αν η χώρα και ο λαός της έχουν επιτέλους λίγη τύχη. Ο πραγματικός Γολγοθάς, σε αντίθεση με όσα άσκεφτα διατείνεται η μνημονιακή πλευρά, θα αρχίσει μετά. Η συνολική συρρίκνωση θα έχει ξεπεράσει το 25%, όπως δείχνει παραστατικά το γράφημα. Με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 2-3% που προβλέπει η Τρόικα και οι οποίοι είναι ρεαλιστικοί δεδομένου ότι δεν διαφαίνεται καμία προοπτική ουσιαστικής τόνωσης της ζήτησης, θα πάρει πολλά χρόνια μέχρι να αναπληρωθούν οι απώλειες της παραγωγής. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει υποχώρηση της ανεργίας σε ανεκτά επίπεδα για τουλάχιστον μια δεκαετία. Ειδικά για τη νεολαία το μέλλον διαγράφεται ζοφερό. Το ερώτημα που παραμένει είναι αν ο ελληνικός λαός θα αποδεχτεί την έρημο που έφτιαξαν από κοινού η Τρόικα και το εγχώριο μνημονιακό στρατόπεδο και θα την ονομάσει και ο ίδιος ειρήνη.

Πηγή  http://opinion24.gr/ 

Οι ΗΠΑ προκάλεσαν την κρίση στην Ευρώπη (υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός σε θέματα χρηματιστηρίου Ντιρκ Μιούλερ)

Οι ΗΠΑ προκάλεσαν την κρίση στην Ευρώπη, προκειμένου να ανακόψουν την αύξηση της επιρροής του ευρώ έναντι του δολαρίου, υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός σε θέματα χρηματιστηρίου Ντιρκ Μιούλερ - γνωστός και ως «Mr. Dax» -, στο νέο βιβλίο του, με τίτλο «Showdown».

Ο ίδιος θεωρεί ότι η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα αν είχε το δικό της νόμισμα ή αν αξιοποιούσε τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της, καθώς, όπως λέει, «στο ελληνικό υπεδάφος βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα στην Ευρώπη», ενώ τονίζει ότι σκοπός του ΔΝΤ είναι να καταστρέψει την ελληνική οικονομία ώστε τα ελληνικά κοιτάσματα να πωληθούν φθηνά σε πολυεθνικές.

Σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού «Focus», ο κ. Μιούλερ αναλύει την θεωρία ότι «η μεγάλη αναμέτρηση, η οποία εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια, σχετίζεται με την κυριαρχία στο πλανήτη για τις επόμενες δεκαετίες» και σημειώνει ότι «η Ευρώπη δεν λαμβάνεται πλέον υπόψιν» και «το παιχνίδι κινείται μεταξύ Αμερικής και Ασίας, δηλαδή της Κίνας, ενώ οι Ρώσοι θα ήθελαν να αναμιχθούν κι αυτοί λίγο».

Ο συγγραφέας αποδίδει ωστόσο τα προβλήματα της Ευρώπης όχι μόνο σε εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και σε εσωτερικές αιτίες. «Το υψηλό χρέος δεν είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα. Η συνολική υπερχρέωση της Ευρώπης είναι μικρότερη από αυτή των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας. Από το 2008 όμως οι επιθέσεις εναντίον της Ευρώπης εξελίσσονται στοχευμένα και συντονισμένα», λέει.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσει ο κ. Μιούλερ και την Ελλάδα. «Ακριβώς στην φάση της ισχύος του ευρώ συμβαίνουν τα γεγονότα γύρω από τον Κ. Καραμανλή, η ανάληψη της εξουσίας από τον Γ. Παπανδρέου και η αιφνιδιαστική ακούσια καταγγελία στις Βρυξέλλες της παραποίησης των ελληνικών δημοσιονομικών στοιχείων. Ο Παπανδρέου και οι άνθρωποί του έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να στρέψουν την Ευρώπη και την Γερμανία εναντίον τους. Καμία συμφωνία δεν τηρήθηκε, ο λαός και η οικονομία της χώρας οδηγούνταν στον κατήφορο. Το ένα σκάνδαλο διαδεχόταν το άλλο. Και μια χωρίς προηγούμενο εσωτερική ευρωπαϊκή καμπάνια μίσους εναντίον των «τεμπέληδων Ελλήνων», των «ναζί Γερμανών», των «διεφθαρμένων Ιταλών» και των «υπερχρεωμένων Ισπανών με τα πολλά ακίνητα» ξεκίνησε.

Η Ευρώπη άρχισε να αυτοσπαράσσεται, θέαμα που στο εξωτερικό το παρακολουθούσαν με ικανοποίηση. Εναντίον της Ευρώπης δεν στέλνει κανείς τον έκτο στόλο, αλλά την Γουόλ Στριτ, τις τράπεζές της και τους οίκους αξιολόγησης και τα όπλα της μυστικής διπλωματίας. Τα χτυπήματα εναντίον του ευρώ και των χωρών της Ευρωζώνης ήρθαν με στρατιωτική ακρίβεια και προκαλούνταν πάντα από μελέτες μεγάλων τραπεζών της Γουόλ Στριτ ή των αμερικανικών οίκων αξιολόγησης. Τα βασικά όμως προβλήματα της Ευρωζώνης ήταν εσωτερικής φύσης. Το να επιβάλλεται σε πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους κράτη ένα κοινό νόμισμα οδηγεί εξαρχής σε σημαντικά προβλήματα. Αυτή η αχίλλειος πτέρνα οφείλεται σε εμάς τους ίδιους, αλλά τα βέλη εναντίον της ήρθαν στοχευμένα και με τους ψυχρούς υπολογισμούς από την άλλη άκρη του Ατλαντικού», υποστηρίζεται στο βιβλίο.

Στο βιβλίο γίνεται εκτενής αναφορά στα ελληνικά κοιτάσματα φυσικού αέριου, στο κεφάλαιο με τον τίτλο: «Οι Έλληνες και το αέριο»: «Τι θα λέγατε αν πρότεινα η Ελλάδα να πουλάει πετρέλαιο και φυσικό αέριο; Μην ανησυχείτε, δεν ήπια πολύ ούζο την ώρα της συγγραφής», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μιούλερ και συνεχίζει: «Η Ελλάδα δεν έχει στο υπέδαφός της μόνο μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και μιας σειράς σημαντικών ορυκτών. Μπορεί κάνεις δικαιολογημένα να υποστηρίξει ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα σε πρώτες ύλες στην Ευρώπη. Την τελική διαβεβαίωση την έλαβα στο τέλος του καλοκαιριού του 2012 στην διάρκεια μιας έντονης συζήτησης με την Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία με διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα διαθέτει κοιτάσματα αντίστοιχα με αυτά της Λιβύης. Και, τουλάχιστον τώρα, τίθεται αναπόφευκτα το ερώτημα: τι παιχνίδι παίζεται εδώ; Αφήνουμε την ελληνική οικονομία να εξαντληθεί μέσω δρακόντειων πακέτων λιτότητας και την χρηματοδοτούμε με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ προκειμένου να μην πληγούν οι παλαιοί δανειστές. Χάνονται δισεκατομμύρια ευρώ σε φορολογικά χρήματα για συμφωνίες χωρίς επιστροφή και στην αναδιάρθρωση του χρέους, όταν η Ελλάδα διαθέτει κοιτάσματα πολλαπλάσια του όγκου του χρέους της».

Ο συγγραφέας υποστηρίζει σε αυτό το σημείο ότι ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου «φαίνεται σαν να ήταν εκτελεστική μαριονέτα των ΗΠΑ» και υποστηρίζει ότι «αποστολή του ήταν να επιφέρει με κάθε τρόπο την ρήξη στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρώπη», ενώ προσθέτει: «Ο Παπανδρέου το 2009 δήλωνε, "δεν έχουμε πετρέλαιο ή τουλάχιστον δεν έχουμε βρει ακόμη" και ο υφυπουργός Γιάννης Μανιάτης τόνιζε, "δεν είμαστε ούτε Σαουδική Αραβία ούτε Νορβηγία" και τώρα μια έκθεση της Deutsche Bank στο Λονδίνο κάνει λόγο για πιθανά έσοδα από τους υδρογονάνθρακες, τα οποία, μόνο στην περιοχή νοτίως της Κρήτης θα μπορούσαν να ανέλθουν σε λίγα χρόνια σε 427 δισεκατομμύρια ευρώ».

Ερωτώμενος από το Focus γιατί θεωρεί ότι η Ευρώπη δεν ασχολείται με τα κοιτάσματα της Ελλάδας και της Κύπρου, ο κ. Μιούλερ αναφέρει ότι όταν οι Κύπριοι πρότειναν στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να παραχωρήσουν στην Ευρώπη ή να υποθηκεύσουν το 30% των μελλοντικών εσόδων από το φυσικό αέριο, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι αυτό δεν αποτελεί θέμα συζήτησης και διερωτάται για ποιον λόγο.

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο κ. Μιούλερ υποστηρίζει ότι ο κ. Σόιμπλε δεν ήθελε την συμμετοχή του στα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης, φοβούμενος ότι έτσι θα αυξανόταν η επιρροή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αλλά επικράτησε η άποψη του οικονομικού συμβούλου της Αγγέλα Μέρκελ, Ότμαρ Ίσινγκ, ο οποίος, επισημαίνει ο συγγραφέας, είναι και σύμβουλος της Goldman Sachs. «Ο ρόλος του ΔΝΤ είναι να επιφέρει την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, να κατηγορήσει την ελληνική κυβέρνηση ότι δεν εφάρμοσε ακριβώς το πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας και να την εξαναγκάσει να παραδώσει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της σε πολυεθνικές εταιρείες έναντι πενιχρού τιμήματος», επισημαίνει.

Ο Γερμανός ειδικός εκτιμά ακόμη ότι τα προγράμματα εξυγίανσης που εφαρμόζονται στις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση είναι αναποτελεσματικά. «Τα προγράμματα λιτότητας είναι μια παράνοια», υποστηρίζει και συμπληρώνει ότι το αποτέλεσμα είναι μια εξέλιξη της οικονομίας όπως αυτή με τον Καγκελάριο Μπρούνινγκ. «Τα κράτη εξαντλούνται και η ελληνική οικονομία βυθίζεται στο απύθμενο.

Η φτώχεια των απλών ανθρώπων είναι δραματική και όχι αντάξια μιας χώρας στον πυρήνα της πλούσιας Ευρώπης. Ακόμη και ο Έλληνας πρωθυπουργός το δηλώνει καθαρά: η Ελλάδα βρίσκεται στην ίδια κατάσταση με την Γερμανία την περίοδο της Βαϊμάρης», υπογραμμίζει και αναφέρει ότι έχει ο ίδιος επισκεφτεί την Ελλάδα και έχει δει την δράση της Χρυσής Αυγής. «Αυτά είναι άσχημα πράγματα που δεν τα έχω δει ούτε στο Γ΄ Ράιχ», προσθέτει, ενώ στο βιβλίο του γράφει σχετικά: «Οι Έλληνες όχι μόνο επινόησαν την Δημοκρατία, αλλά την αγαπούν ακόμη και σήμερα. Για αυτό και είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς γιατί ειδικά σε αυτή τη χώρα συμβαίνει μια τόσο δραματική εξέλιξη στο αντιδημοκρατικό πολιτικό άκρο». Απορρίπτει πάντως τον ισχυρισμό ότι η Γερμανία χρειάζεται το ευρώ προκειμένου να διατηρηθεί η ειρήνη στην Ευρώπη. «Αντιθέτως, το ευρώ έχει εξελιχθεί σε εχθρό της Ευρώπης», καταλήγει και προτείνει την διατήρησή του, αλλά και την παράλληλη κυκλοφορία των εθνικών νομισμάτων, η αξία των οποίων θα διαμορφώνεται ελεύθερα έναντι του ευρώ, μαζί με την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Υποδομών, το οποίο θα συμμετέχει σε όλα τα ενεργειακά σχέδια των μεγάλων εταιρειών, με στόχο τις επενδύσεις και την ενεργειακή αλλαγή.


Πηγή:www.capital.gr

Μνημονιακές δεσμεύσεις: Τίποτα δεν χρειάζεται να καταγγελθεί, όλα μπορούν να καταργηθούν

Μνημονιακές δεσμεύσεις: Τίποτα δεν χρειάζεται να καταγγελθεί, όλα μπορούν να καταργηθούν

Γιώργου Κατρούγκαλου, Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου ΔΠΘ

 Εισαγωγικά

Οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας μπορεί να καταργηθούν χωρίς σημαντικά νομικά προβλήματα. (Εξυπακούεται ότι υφίστανται, προφανώς, πολύπλοκες πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις του θέματος, για τις οποίες μερικές σκέψεις αναπτύσσονται στο τέλος του άρθρου.) Η επιχειρηματολογία που ακολουθεί συνοψίζεται στις εξής δύο κεντρικές θέσεις:

α) Τα μνημόνια καθ’ εαυτά δεν αποτελούν διεθνείς συμβάσεις, συνεπώς από αυτά δεν απορρέουν διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, ούτε οι σχετικοί νόμοι που τα εφαρμόζουν έχουν τυπική ισχύ ανώτερη από το νόμο.

β) Δεδομένου ότι οι δανειακές συμβάσεις, που αποτελούν διεθνή συνθήκη, δεν έχουν κυρωθεί σύμφωνα με τη συνταγματική διαδικασία, οι σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές δεν έχουν υπερνομοθετική ισχύ, ως κανόνες διεθνούς δικαίου.

Συνεπώς, όλοι οι μνημονιακοί νόμοι μπορεί να καταργηθούν με μεταγενέστερο νόμο, με απλή πλειοψηφία, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη καταγγελία οποιασδήποτε σύμβασης.

1 Τα μνημόνια αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα και όχι διεθνείς κανόνες δικαίου
Στο ερώτημα για τη νομική φύση του μνημονίου η απάντηση που δόθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας 668/2012 είναι ορθή και συνοψίζεται στο ότι τα μνημόνια αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα και όχι διεθνή σύμβαση. (Αντιθέτως, κατά τη γνώμη μου, είναι εσφαλμένη η κρίση του Δικαστηρίου περί συνταγματικότητας των ρυθμίσεων του μνημονίου που παραβιάζουν βασικά θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα).

Και τούτο γιατί τα ελάχιστα αναγκαία εννοιολογικά στοιχεία της διεθνούς συνθήκης, κατά το Σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο είναι α) να περιέχει αυτή κανόνες δικαίου και όχι απλώς προγραμματικές διατάξεις και β) τα υποκείμενα του διεθνούς δικαίου τα οποία συμβάλλονται να στοχεύουν να προσδώσουν διεθνή νομική δεσμευτικότητα στους εν λόγω κανόνες. Και τα δύο αυτά στοιχεία ελλείπουν από τα μνημόνια. Αυτά χαρακτηρίζονται από τον ίδιο το νόμο ως «σχέδιο προγράμματος», ενώ τα ίδια προσδιορίζουν τις προβλέψεις τους ως «σχέδιο δράσης».

Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, μένει να απαντηθεί το ερώτημα εάν τα μνημόνια αποτελούν απλώς πολιτικό πρόγραμμα ή συνιστούν παράλληλα διεθνή υποχρέωση της χώρας, που απορρέει από άλλο κανόνα δικαίου. Δεδομένου ότι οι πολιτικές υποχρεώσεις ανελήφθησαν έναντι του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ερώτημα θα πρέπει να απαντηθεί ξεχωριστά ως προς τον καθένα από τους διεθνείς αυτούς οργανισμούς.

2 Μνημόνια και ΔΝΤ
Για τη χρηματοδότηση από το ΔΝΤ δεν συνάφθηκε σύμβαση, ούτε απαιτείται, σύμφωνα με τις σχετικές συνθήκες ένταξης της χώρας μας σε αυτό. Το ΔΝΤ διαμορφώνει τα «Προγράμματα Διαρθρωτικής Προσαρμογής» κατόπιν σχετικής «επιστολής πρόσκλησης» του ενδιαφερόμενου κράτους (letter of intent) που εγκρίνεται στη συνέχεια με απόφαση του  Εκτελεστικού του Συμβουλίου. Με αυτόν τον τρόπο το ΔΝΤ εμφανίζεται να μην αναμιγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών, δεδομένου ότι απλώς ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της «επιστολής προθέσεων». (Η οποία, βεβαίως, είναι σχεδόν πανομοιότυπη σε όλες τις περιπτώσεις, εφόσον ουσιαστικά υπαγορεύεται από το ίδιο, στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης συνταγής της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» Συνεπώς,  τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο «letter of intent» συνιστούν απλώς προτεινόμενες πολιτικές ενός κυβερνητικού προγράμματος, η εγκατάλειψη των οποίων δεν συνιστά αθέτηση διεθνούς συμβατικής υποχρέωσης, αν και έχει –προφανώς- ως συνέπεια την διακοπή της περαιτέρω χρηματοδότησης από το ΔΝΤ.

3 Μνημόνιο και Δανειακές συμβάσεις
Και οι δύο Δανειακές Συμβάσεις (του πρώτου και του δεύτερου μνημονίου) έπρεπε να κυρωθούν από τη Βουλή, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 του Συντάγματος, δεδομένου ότι δεν αποτελούν απλή σύμβαση κρατικού δανείου από αυτές που, κατά πάγια πρακτική, δεν κυρώνονται με τυπικό νόμο. Και τούτο διότι αφορούν σε φορολογία, οικονομική συνεργασία και επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, εφόσον ρητά παραπέμπουν στους όρους του μνημονίου, ως προϋπόθεση εκτέλεσής τους. Επομένως, εάν είχαν κυρωθεί σύμφωνα με το Σύνταγμα, θα θέσπιζαν διεθνείς υποχρεώσεις σε βάρος της χώρας, με τυπική ισχύ ανώτερη από το νόμο, σε αντίθεση με τον μη δεσμευτικό χαρακτήρα των μνημονίων.

Ανεξαρτήτως του ζητήματος της ανάγκης ύπαρξης αυξημένης ή όχι πλειοψηφίας για την κύρωση τους, καμιά από τις δύο δεν κυρώθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα. Η πρώτη κατατέθηκε προς κύρωση, αλλά μετά το σχετικό νομοσχέδιο αποσύρθηκε, η δεύτερη ψηφίστηκε δύο φορές ως σχέδιο[1], δεν ήρθε όμως ποτέ για κύρωση στη Βουλή μετά την υπογραφή της, όπως θα έπρεπε.

4. Μνημόνια και Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Υποστηρίζεται η υποχρέωση του Ελληνικού Κράτους να υλοποιήσει τα μνημονικά μέτρα απορρέει από την Απόφαση 2010/320/ΕΕ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την οποία προσδιορίσθηκαν τα δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα, που υποχρεούται να λάβει το ελληνικό κράτος για να περιορίσει το υπερβολικό έλλειμμα. Ούτε όμως από την Απόφαση αυτή απορρέουν διεθνείς δεσμεύσεις για τη χώρα μας, διότι περιέχει ρυθμίσεις σε τομείς που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ούτε καν συντρέχουσα αρμοδιότητα, όπως η φορολογία, οι συντάξεις και οι μισθοί. Ως γνωστό, η Ένωση ασκεί μόνον δοτές και περιορισμένες αρμοδιότητες, εκείνες δηλαδή που της έχουν παραχωρήσει τα κράτη με τις Συνθήκες.


Συνεπώς, δεν υπάρχουν νομικά προβλήματα για μία νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα ήθελε να τερματίσει την καταστροφική εξάρτηση της χώρας από τις άδικες και αντιαναπτυξιακές δεσμεύσεις που της επιβλήθηκαν. Όλοι οι νόμοι του μνημονίου μπορεί να καταργηθούν με απλή πλειοψηφία. Είναι, βέβαια, αλήθεια ότι σε μία τέτοια περίπτωση οι δανειστές μας μπορεί να καταγγείλουν από την δική τους μεριά την δανειακή σύμβαση, επικαλούμενοι ως λόγο καταγγελίας την κατάργηση των μνημονιακών νόμων. Τούτο δεν θα σημαίνει την έξοδο της χώρας από το Ευρώ, που είναι νομικά αδύνατη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει παρόμοια πρόβλεψη στις Συνθήκες. Θα συνεπάγεται, όμως, την διακοπή της χρηματοδότησης, πράγμα που δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για τη χώρα, ενόψει του πρωτογενούς ελλείμματος που ακόμη αντιμετωπίζει.

Καθόλου δεν είναι βέβαιο, όμως, ότι οι δανειστές μας θα επιλέξουν τη ρήξη. Και αυτό γιατί τότε θα είναι ελεύθερος ο δρόμος  για την ενεργοποίηση του βασικού όπλου που έχει η χώρα μας βάσει του διεθνούς δικαίου: Να επικαλεστεί «κατάσταση ανάγκης» για να διακόψει την πληρωμή του χρέους. Σύμφωνα με το σχέδιο σύμβασης για την Ευθύνη των Κρατών από Παράνομες Πράξεις, που έγινε δεκτό από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 12 Δεκεμβρίου του 2001, τα κράτη μπορούν να επικαλεστούν κατάσταση ανάγκης ως λόγο μη συμμόρφωσης σε διεθνή τους υποχρέωση, εφόσον αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλισθεί ζωτικό τους συμφέρον έναντι άμεσου και επικείμενου κινδύνου.  Με άλλα λόγια, εάν ένα κράτος δεν μπορεί να εκπληρώσει ταυτόχρονα τις βασικές κοινωνικές του λειτουργίες και τις υποχρεώσεις του έναντι των δανειστών του, οφείλει να δώσει προτεραιότητα στις πρώτες.

Μάλιστα, ακόμη και το Διεθνές Κέντρο για την Διευθέτηση Επενδυτικών Διαφορών (International Centre for Settlement of Investment Disputes –ICSID-) το οποίο αποτελεί διαιτητικό/δικαιοδοτικό όργανο της Παγκόσμιας Τράπεζας, του δίδυμου δηλαδή οργανισμού του ΔΝΤ, σε αποφάσεις του σχετικές με τη στάση πληρωμής της Αργεντινής δέχθηκε την ύπαρξη παρόμοιου εθιμικού κανόνα του διεθνούς δικαίου. Την αρχή αυτή επιβεβαίωσε πρόσφατα σε σχέση με το χρέος της Ρωσίας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κρίνοντας ότι αποτελεί προστατευόμενο από τη σύμβαση σκοπό δημοσίου συμφέροντος η ικανοποίηση των βασικών κοινωνικών αναγκών έναντι των οικονομικών απαιτήσεων των δανειστών[2].

Καταλήγοντας: Αντίθετα με το κλίμα φόβου που προσπαθούν να καλλιεργήσουν τα φερέφωνα του κόμματος του μνημονίου, η υποταγή σε αυτό δεν αποτελεί μονόδρομο. Αντιθέτως, υπάρχουν πάντα διέξοδοι ελπίδας για μία άλλη πολιτική, εξόδου από την κρίση και την εξάρτηση.

[1] Αρχικά κατατέθηκε και ψηφίστηκε ως παράρτημα 13 του νόμου 4046/2012, με τη μορφή «Σχεδίου Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.). της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος». Στη συνέχεια, την 14/3/2012, μία άλλη εκδοχή της, στην οποία έχει προστεθεί ως εγγυητής και το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (που έχει ως σκοπό την χρηματοδότηση της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών) πήρε τη μορφή Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου ενώ την ίδια μέρα κατατέθηκε στη Βουλή και ο κυρωτικός της νόμος.

[2] Malysh v. Russia, σκέψη 80.

όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα

 Πηγή http://elegr.gr/